FOUNTAIN

Projectnaam

FOUNTAIN

Projecteigenaar, of -opdrachtgever

TNO

Projectomgeving

Het gedrag van reizigers

Projectonderzoeker of -uitvoerder

TNO

Trekker Fietscommunity

Tineke Hof

Tweede contact

Fietscommunity

Trigger

FOUNTAIN is hét beleidsondersteunende instrument van TNO voor het ontwerpen en verkennen van interventies die het gedrag van reizigers beïnvloeden.

Domeinen

(E1) Effectieve mobiliteit
(E2) Efficiënte stad

Kringen

(C1) Bovenbouw

Onderzoekstypen

(R3) Toegepast Technisch
(R4) Toegepast Beleidsmatig

Samenvatting

Reizigers maken allerlei keuzes over hun reizen. Dat zijn grotendeels keuzes waar ze niet over nadenken: gewoontegedrag. Omdat onder andere door deze keuzes de bereikbaarheid van gebieden en bedrijven onder druk staat, en de aanleg van nieuwe infrastructuur niet altijd wenselijk of mogelijk is, proberen overheden en bedrijven ander gedrag onder reizigers te stimuleren. Gedragsinterventies zijn namelijk, mits goed gericht ingezet, effectief, relatief goedkoop en schaalbaar. Het is echter een lastige opgave om het effect in te schatten van (een groep van) interventies in een bepaald gebied en in het bijzonder op de langere termijn. Hier kan FOUNTAIN voor ingezet worden. FOUNTAIN richt zich daarbij op interventies die het gedrag van reizigers kunnen beïnvloeden vóórdat zij hun reis starten: wel of niet reizen, met welk vervoermiddel en op welk moment. Typische FOUNTAIN-vragen zijn:

Wat gebeurt er als ik interventie A in mijn gebied invoer?
Welke kenmerken hebben de mensen die het sterkst reageren op de interventie?
Bij welke interventie bereik ik meer of sneller de gewenste veranderingen, interventie A, B of C? En welke volgorde of combinatie is zinvol?
In welke delen van het studiegebied zijn de meeste veranderingen in gedrag te zien?
Welke verschuiving in modaliteiten vinden plaats na implementatie van de interventies?
Hoe lang duurt het voor de doelgroep op de interventie reageert?

Fountain is gebaseerd op state-of-the-art theorieën en data en modelleert het gedrag van zogenoemde ‘agents’. Deze agents stellen reizigers met eigen voorkeuren en gewoonten voor. Fountain bevat vele duizenden van deze agents met een geparametriseerd gedragsmodel. De gedragsreactie van deze agents op een interventie wordt beïnvloed door hun houding en voorkeuren tegenover verschillende vervoersmiddelen en vertrektijdstippen, hun fysieke omgeving (wegennetwerk, beschikbaarheid openbaar vervoer), en hun sociale omgeving (wat doen anderen). Ze beïnvloeden elkaar en passen hun gedrag al dan niet aan op basis van de omgeving waarin ze zich bevinden en verplaatsen.

Uw tags

Simulatie, Interventies, Voorspellingen, Beïnvloeding, Reizigers

Beschrijving

Doel en opzet

FOUNTAIN bestaat uit een procesaanpak (FOUNTAIN co design workshops), waarbij de interventie gezamenlijk wordt ontworpen of verfijnd, in combinatie met de FOUNTAIN simulatietool die de effecten van interventies in beeld brengt – ook ten opzichte van elkaar en naast elkaar. FOUNTAIN geeft daarnaast inzicht in de (doel)groepen die ontvankelijk zijn voor de interventie.

Organisatie en financiering

FOUNTAIN is ontwerpen door TNO en word ingezet bij partijen die daar interesse voor hebben.

Periode en beschikbaarstelling

2013-heden

Werkpakketten

FOUNTAIN bestaat uit meerdere onderdelen. Gedurende het hele proces is er in grote mate interactie met de opdrachtgever. In de co design workshops denken opdrachtgever en TNO-medewerker samen na over de interventies. Dat kan beginnen bij het in kaart brengen van het probleem, maar ook bij het verfijnen van een (aantal) interventie(s) die al bedacht zijn als oplossing. Deze stap is gericht op het met elkaar nadenken over de te bereiken doelen, welke middelen beschikbaar zijn en hoe lang een interventie ingezet kan of moet worden. Ook kan er nagedacht worden over welke interventies gezamenlijk of juist na elkaar ingezet kunnen worden.

In de tweede stap worden deze interventie(s) – samen met informatie over verkeersstromen en type reizigers – door de TNO-medewerker in de FOUNTAIN simulatietool gezet en worden verschillende scenario’s doorgerekend. Vervolgens komt er een 2^e workshop waarin de resultaten per scenario gezamenlijk besproken worden. Na deze workshop is het mogelijk om de interventie(s) aan te passen en een extra iteratieslag te maken, en wordt het gehele proces opnieuw doorlopen. Tenslotte wordt een rapportage opgesteld.

Toepassingen

In opdracht van de provincie Utrecht heeft TNO FOUNTAIN ingezet om te onderzoeken wat mogelijke effecten van verschillende interventies kunnen zijn op het mobiliteitsgedrag van reizigers van/naar Utrecht Science Park en de Uithof. De volgende vragen zijn bijvoorbeeld beantwoord: Wat zijn mogelijke effecten op mobiliteitsgedrag als we de financiële beloning geleidelijk afbouwen? Wat zijn mogelijke effecten als we aantrekkelijker maken om ’s avonds langer op de werkplek te blijven? Wat zijn mogelijke effecten als bepaalde bedrijven een mobiliteitsbudget gaan invoeren? De provincie heeft aan de hand van FOUNTAIN ook aanvullende, verdiepende analyses gedaan. Bijvoorbeeld: welk type reiziger valt terug in het oorspronkelijke gedrag na afloop van de interventie, en waarom gebeurt dit?

Overige

Het doorlopen van de FOUNTAIN stappen geeft inzicht in de ordegrootte en richting van de effecten van interventies en biedt de mogelijkheid om te vergelijken welke combinatie van interventies het meest effectief is. Daarnaast maakt FOUNTAIN de kenmerken van de doelgroep waar de interventie de grootste kans van slagen heeft inzichtelijk. Dit kan aanleiding zijn de interventie heel gericht op een specifieke groep te richten en zo effectiever werk te gaan. Ook kan FOUNTAIN de effecten na verschillende tijdsperiodes weergeven en voor verschillende geografische gebieden. Figuur links geeft een impressie van de output uit FOUNTAIN.