Fietsparkeren

Projectnaam

Fietsparkeren

Projecteigenaar

StudioSK / Movares

Projectomgeving

ProRail (Actieplan Fietsparkeren), stadsregio’s & gemeenten

Projectonderzoeker of -uitvoerder

StudioSK / Movares

Trekker Fietscommunity

Paul van der Ree, architect StudioSK, Movares

Tweede contact

Simone Jorink, studioSK, Movares

Trigger

De fiets wint terrein, maar vraagt ook om terrein. Bij een fiets vriendelijke stad met een dicht infrastructuur netwerk, worden fietshubs focus-punten. Fietsparkeren heeft een enorm ruimtebeslag en is een bedreiging voor de ruimtelijke kwaliteit en beleving van de openbare ruimte. Acht typologieën voor een aanpak met ruimtelijke kwaliteit.

Domeinen

(E1) Effective mobility
(E2) Efficient city

Kringen

(C2) Middenveld

Onderzoekstypen

(R3) Toegepast technisch

Samenvatting

Bike Hubs op Stedelijke Hotspots
Op termijn zal de (zelfrijdende) auto grotendeels verdwijnen uit de congestie-gevoelige centra en binnensteden. Juist daar wint de fiets terrein, maar vraagt ook om terrein. Bij het ontwikkelen van een fiets vriendelijke stad met een dicht infrastructuur netwerk, worden fietshubs focus-punten. Zij zijn de start en finish in de dagelijkse reis of populaire stops halverwege. De meest populaire plaatsen om fietsen te stallen zijn in elke stad de stedelijke hotspots en transfer locaties. Deze stedelijke knooppunten zijn favoriet en tegelijkertijd gevoelig voor congestie. Geparkeerde fietsen op maaiveld hebben een enorm ruimtebeslag en zijn een bedreiging voor de ruimtelijke kwaliteit en beleving van de openbare ruimte. Juist bij die hotspots is die openbare ruimte bij voorkeur hoogwaardig. Hier zien we dan ook de urgentie en de noodzaak om ruimte-intensief te stallen in bouwkundige voorzieningen. We denken hierbij aan een ondergrondse stalling, een fietsflat of een stalling ondergebracht in bestaand vastgoed of in combinatie met een (bestaande) parkeergarage (en op termijn vervanging auto door fiets). In verhouding zijn dit kostbare maar noodzakelijke oplossingen in de hoogstedelijke omgevingen in elke grote en middelgrote stad. In het (ontwerpend) onderzoek is de opgave uitgewerkt in een achttal ruimtelijke typologieën voor fietsparkeren.
De ontwerpers van studioSK / Movares hebben in de afgelopen tien jaar ervaring opgedaan en onderzoek gedaan naar verschillende typologieën van fietsparkeren. Dit onderzoek vindt plaats terwijl tegelijkertijd ontworpen wordt aan concrete stallingslocaties in de Nederlandse context. Er zijn tot nu toe een achttal typen onderscheiden, die ook allemaal uitgetest zijn in de praktijk.

Uw tags

Fietsparkeren, fietsenstallingen, conceptontwikkeling, stedelijke openbare ruimte

Beschrijving

Doel en opzet

Ruimtelijke kwaliteit van stedelijke openbare ruimte verbeteren door concepten te ontwikkelen en te ontwerpen om high-end voorzieningen te realiseren voor fietsparkeren. En daarmee faciliteren en stimuleren fietsgebruik.

Organisatie en financiering

Conceptontwikkeling, ontwerp t/m realisatie door studioSK / Movares in opdracht van Ministerie Infrastructuur en Milieu, ProRail (Actieplan Fietsparkeren), stadsregio’s & gemeenten.

Periode en beschikbaarstelling

November 2016

Werkpakketten

Infrastructuur & netwerk; Fietsparkeren; 8 typologieën
Er zijn acht typen opgesteld en inmiddels in de praktijk beproefd.

Fietsvilla paviljoen in het groen
Fietspaleis zelfstandig bouwvolume in stedelijke context
Fietsflat gestapeld, in gebieden met hoge dichtheid
Fietshotel of combi-stalling geïntegreerd in een gebouw /combi met andere functies, zoals winkelcentrum, commerciële functies, zorg/ziekenhuis of P-garage
Fietstransferium geïntegreerd in (OV-)knooppunt met meer modaliteiten (station)
Trainspotting gesitueerd boven de sporen van trein of tram
Landschapstalling geïntegreerd met een plein of in een landschap
Ondergrondse stalling geïntegreerd onder maaiveld, plein of water

Toepassingen

State of the Art Fietsparkeerfaciliteiten.

Overige

Achtergronden

Aanvullingen

Integrale visie
Fietsparkeren is een veelomvattend thema, dat vraagt om een integrale aanpak. Hoogwaardige fietsparkeer-oplossingen zijn te kostbaar om los te zien van een integraal stedelijk of zelfs regionaal fietsbeleid. Voor elk type stalling ligt de focus op een goede stedenbouwkundige inpassing en koppeling aan het fietsnetwerk als vertrekpunt bij het organiseren van elke opgave. De typologische studie biedt de mogelijkheden om in te spelen op elke context en beschikbare budgetten. Er zijn altijd meerdere opties waar uit gekozen kan worden. Daarbij wordt de opgave afgestemd op de ruimtelijke functies, die samen de stad optimaal laat functioneren. De ontwerpers van StudioSK ontwikkelen voor iedere locatie een integrale visie met toekomstvaste oplossingen, waarbij een logistieke en heldere opzet ten aanzien van functionaliteit altijd gepaard gaat met comfort, sociale veiligheid en publiekskwaliteit. Fietsparkeren anno nu is uitnodigend, gemakkelijk te vinden en makkelijk te gebruiken, zo dicht mogelijk bij ons doel.

Publicaties en referenties

Betrokken maatschappelijke partijen

Ministerie Infrastructuur en Milieu, ProRail (Actieplan Fietsparkeren), stadsregio’s & gemeenten

Gerelateerde projecten

Een aantal recente illustratieve projecten zijn de verdiepte Mahlerplein stalling aan de Amsterdamse Zuidas, het Fietstransferium in fietsstad Houten en de Fietsflat in Hengelo

Topkwaliteit op toplocatie: de hypermoderne stalling bij station Amsterdam Zuid/WTC onderscheidt zich positief in de benchmark van fietsparkeren. Allereerst is voor de ruimtelijke kwaliteit een hoog ambitieniveau gehanteerd. Voor het Zuidas-gebied heeft de stad specifiek een supervisor en hanteert men een hoogwaardig kwaliteitsniveau, ook wel ‘Zuidas-kwaliteit’ genoemd. De centrale positie van de stalling midden tussen de kantoorgebouwen van het internationale zakencentrum en het ‘tweede centraal station’ dat hier gebouwd gaat worden, legitimeert de keus voor een ondergrondse stalling en ruimtelijke kwaliteit op maaiveld. Resultaat van de investeringen zijn een publieksvriendelijke fietsgarage voor 3000 fietsen en een groene openbare ruimte als receptie voor zowel station en vastgoed.

Er is een innovatief systeem toegepast voor het dynamische verwijssysteem, dat fietsers snel en soepel een beschikbare plek leidt. De hele stalling wordt permanent driedimensionaal gescand door ruim honderd camera’s die vanaf het plafond alle fietsen registreren. Het aantal vrije plaatsen wordt zo gedetecteerd en ook de verblijfsduur. Het aantal vrije plekken is bij de glazen entreeluifel te zien en zal ook geïmplementeerd worden in een dynamisch informatiesysteem langs de aanvoerroutes vanuit de omgeving naar de verschillende stallingen in het gebied.
Mahlerplein illustreert dat het kwaliteitsniveau van fietsparkeergarages inmiddels niet alleen op het niveau van de kwaliteitsstandaard van autoparkeergarages is, maar die zelfs overtreft. De stalling, met de afmeting van een klein voetbalveld is ruim van opzet. De riante entreeruimte oogt als een ‘balzaal’. Deze centrale ruimte wordt omzoomd door een tiental componisten op glaspanelen en een lichtlijn in het plafond markeert het middelpunt en versterkt de oriëntatie. Door de royale entree, het vele licht en de overzichtelijke ruimte is de publiekskwaliteit en sociale veiligheid hoog. Een reeks kleurrijke ‘panoramavensters’ lijkt uitzicht te geven op de buitenwereld. Niets wijst er op dat je je in een ondergrondse ruimte bevindt.

Bij de stationslocaties in Houten en Hengelo is een volledig vrije stalling gerealiseerd. In Houten profileert de fietsstad zich als eerste met een volledig gratis stalling inclusief toezicht. De perrons staan visueel in open verbinding met het fietsparkeren. De fiets is hier onderdeel van de iconografie van het milieuvriendelijk reizen en openbaar vervoer. De Fietsflat in Hengelo is een markant bouwwerk dat aansluit bij de industriële context van de stad en de stationsoverkappingen. Op een minimale footprint is een voorziening voor 2500 fietsen gerealiseerd. Het bouwwerk vormt samen met de nieuwe overkapping van het busstation een ensemble aan de flanken van het historische stationsgebouw.