Fietsen voor leven: Naar een houdbare filosofie van duursport

Projectnaam

Fietsen voor leven: Naar een houdbare filosofie van duursport

Projecteigenaar, of -opdrachtgever

Ron Welters

Projectomgeving

Radboud Universiteit Nijmegen, Institute for Science in Society
Promotor: Prof. dr. Hub Zwart, copromotor dr. Laurens Landeweerd
Nijmeegse Kennisagenda Sport & Bewegen
Coördinatoren: Prof. dr. Bert Steenbergen & dr. Hidde Bekhuis

Projectonderzoeker of -uitvoerder

Ron Welters

Trekker Fietscommunity

Rob van der Bijl

Tweede contact

n.v.t.

Trigger

Dit praktische en praktiseerbare filosofische onderzoek richt zich op één bepaalde dimensie van het streven naar het goede en duurzame leven door middel van oefening: duursport, met name fietsen. Conclusie: in eigen tempo bergen leren beklimmen levert duurzaam duurvermogen op.

Domeinen

(E4) Milieu / Environment

Kringen

(C1) Bovenbouw / Superstructure:
(C3) Basis / Grassroots

Onderzoekstypen

(R1) Wetenschappelijk / Scientific
(R2) Toegepast wetenschappelijk / Applied scientific
(R5) Vrij (en overige) / Free (and other)

Samenvatting

Wat is het goede leven? En hoe zouden we dat goede leven moeten leiden? Sinds de oudheid is een van de gevleugelde antwoorden op deze vragen dat we aan onszelf moeten werken en onszelf moeten verbeteren door middel van oefening. Dit praktische, praktiseerbare en ook daadwerkelijk gepraktiseerde filosofische onderzoek richt zich op één bepaalde dimensie van het streven naar menselijke perfectie door middel van ‘ascetisme’ (een term afgeleid van het oud Griekse askēsis, een term die ‘oefening’ of ‘training’ betekent), te weten duursport.

Duursport vergt niet veel aangeboren motorisch talent, maar vaart vooral wel bij toegewijde trainingsarbeid. Dit maakt deze sporten van de lange adem toegankelijk voor een breed publiek en derhalve ook steeds populairder. Met name het fenomeen fietsen heeft duursport binnen het bereik gebracht van de zittende massa, die hoognodig meer zou moeten bewegen. Bijkomend voordeel is dat de fiets een hoogtechnologisch, relatief ‘schoon’ artefact is dat de efficiëntie van gemotoriseerde vervoermiddelen, maar ook van alle andere dieren overtreft. Dit maakt het potentiële bereik van een fiets groot. Bovendien kan bijna iedereen zich ook een fiets veroorloven. Dit maakt het rijwiel tot een eenvoudig, maar uiterst effectief stuk gereedschap voor een gezondere en tevens duurzamere levensstijl. Dit onderzoek gaat echter verder dan het lineaire verband tussen fietsgebruik en duurzaamheid. Hoe kan duursport in het algemeen en fietsen in het bijzonder bijdragen aan zelfkennis en zelfverbetering op individueel en collectief niveau? Een scherpe ascetische lezing van filosofen als Peter Sloterdijk, William James en Arne Naess biedt soelaas.

Uw tags

Duurzaamheid, duursport, duurzaam omdenken, ascese

Beschrijving

Doel en opzet

De inzet van dit onderzoek is om de academische sportfilosofie, met haar fixatie op elitesport, te verbreden en te verdiepen richting een duurzaam en krachtig concept van brede, maar uiterst serieus beoefende duursport. Wat kunnen we leren van de amateur-duursporter die zo veel uren investeert in activiteiten die geen materiële winst opleveren? Ofwel: wat is de duurzame kracht van onbaatzuchtige toewijding in tijden van een toenemend sedentaire leefstijl en daaraan gekoppelde gezondheidsklachten?

Organisatie en financiering

Het Institute for Science in Society van de Radboud Universiteit zet hoog in op praktisch filosofisch onderzoek en onderwijs op het gebied van duurzaamheid. Centrale thema’s daarbij zijn visions of nature en healthy landscape.

De Nijmeegse Kennisagenda Sport en Bewegen is een interactieve onderzoeksgroep van de Radboud Universiteit, het Radboud Universitair Medisch Centrum en de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Deze breed samengestelde club van bewegingswetenschappers, sportonderzoekers, economen, historici en filosofen ontwikkelt onderwijs en onderzoek op het gebied van een actieve en vitale leefstijl, direct gekoppeld aan de beroepspraktijk.

https://www.ru.nl/activeliving/vm/real/

Periode en beschikbaarstelling

Het onderzoek Fietsen voor leven: Naar een houdbare filosofie van duursport is in 2009 gestart met een serie papers voor de International Association for the Philosophy of Sport en in 2018 afgerond met het proefschrift Cycling for Life: Towards a Sustainable Philosophy of Endurance Sport. In 2019 is het vervolgproject Endurance for Life: Towards an Ascetological Understanding of Sustainability and Health Challenges van start gegaan.

Werkpakketten

WP 1 Het goede leven, heilzame ascese en duurzaam fietsen

WP 2 Sport en milieu

WP 3 Ascetische praktijken en ecosofisch duurvermogen

WP 4 De ingespannen stemming (strenuous mood)

WP 5 Je eigen maat bepalen

WP 6 In cirkels fietsen

WP 7 Duurzame gezondheid

Toepassingen

Aanscherpen van de definitie van ‘holistische gezondheid’ die de WHO hanteert.

Optimaliseren de balans tussen belasting van de schaarse natuur in Nederland en de ‘natuursporter’, met name tijdens trail-runs, mountainbike-challenges en massale toertochten en loopevenementen.

Kritisch beschouwen en nader preciseren van de ‘beweegnorm’.

Praktische-filosofische reflectie op (ultra)duursport en holistische gezondheid.

Kritische reflectie op het fenomeen ‘ranking’ (KOM/QOM op STRAVA-segmenten, age-group-ranking, personal best, etc.)

Overige

“Wie hard maar met beleid traint zal ooit zijn of haar eigen Alp weten te bedwingen. Daar is geen Google Glass voor nodig. Kortom: klim op de fiets, kweek duurvermogen, daag jezelf uit en verbeter de wereld.” (Filosofie Tijdschrift, Jaargang 28, nr. 5, 2018, p. 15)

“Na een aantal overwegingen over de praktische haalbaarheid van dit ‘idealistische’ onderzoek naar gebenedijd uithoudingsvermogen en de positionering daarvan in de vigerende sportfilosofie, zal ik mezelf per fiets de ecosofisch-ascetische maat nemen. Te beginnen met het voorzichtig leren tarten van de zwaartekracht en de eerste glorieuze pedaalslagen zonder hulp in de ouderlijke achtertuin. De eerste keer zonder handen. Gevolgd door steeds grotere cirkels: dorpen veroveren, steden, provincies, landen, continenten. En dan in omgekeerde volgorde weer terug naar de thuisbasis, op zoek naar de oorsprong en bestemming door middel van ‘georiënteerde herhaling’. Op stadsfietsen, racefietsen, tijdritmonsters, mountainbikes, gravelracers en trekkingfietsen. Verhard en onverhard. Alleen of in een kleine groep. Peddelen, reizen, racen, klimmen, hijgen, dalen en soms een beetje meegezogen worden in het zog van de groep. Proberen een eigen tempo te vinden, een persoonlijke maat te bepalen en te begrijpen dat het goede leven noodzakelijkerwijs gepaard gaat met ongemotoriseerde reflexieve reflectie op twee door spierkracht aangedreven wielen. Om terug te komen op de eerder geventileerde verzuchting van De Renner van Tim Krabbé: “Niet-fietsers. De leegte van die levens schokt mij.” (Samenvatting proefschrift)

“Cycling is like church, many attend but few understand” (Jim Burlant)

Achtergronden

Aanvullingen

“This study focuses on the ethical dimension of long-distance sport, notably cycling, as a way to become better citizens, but also to contribute to a more sustainable society and a healthier planet. Dominant world-views are challenged and an alternative vision is presented. Discourse analysis and conceptual analysis are combined with phenomenology and self-observations of a dedicated practitioner of endurance sport. This book is a great source for philosophers, sport philosophers, environmental philosophers, sport scientists, policy makers, sport journalists, and endurance sport practioners.””

(Ron Welters, Towards a Sustainable Philosophy of Endurance Sport: Cycling for Life

Springer Library of Ethics and Applied Philosophy 37 – 2019)

Publicaties en referenties

When Continentalism meets Pragmatism – Enduring Life in the Strenuous Mood. In: ‘Endurance Sport and the American Philosophical tradition’ (Ed. D. Hochstetler). Lexington Books (American Philosophy Series), Lanham-Boulder-New York-London 2019: 11-30.

https://rowman.com/ISBN/9781498547819/Endurance-Sport-and-the-American-Philosophical-Tradition

Towards a Sustainable Philosophy of Endurance Sport: Cycling for Life. Springer, Library of Ethics and Applied Philosophy 37, 2019.

www.springer.com/gp/book/9783030052935

On ascetic practices and hermeneutical cycles. In: Sport, Ethics and Philosophy, 2016 (10:4): 430-443

https://doi.org/10.1080/17511321.2016.1201526

Sport and the Environment –Ecosophical and Metanoetical Intersections. In: ‘The Bloomsbury Companion to the Philosophy of Sport’, (Ed. Cesar Torres) London, Bloomsbury, 2014: 163-179.

Betrokken maatschappelijke partijen

Gemeente Nijmegen (via Nijmeegse Kennisagenda Sport & Bewegen)

Gerelateerde projecten

Ecosophy of Sport, Sigmund Loland, Kenneth Aggerholm & Gunnar Breivik (Norwegian School of Sport Sciences)

Cycling Philosophy for Everyone, Jesus Ilundain-Agurruza (Linfield College Oregon)

Risikosport: Suizid oder Lebenskunst? Arno Müller (Universität Erfurt/Jena)

Nature sports, Kevin Krein (Alaska), Leslie Howe (Saskatchewan)

Gerelateerde toepassingen

Iedereen in beweging: Hoe krijg je mensen duurzaam in beweging? Is sport het middel om mensen duurzaam in beweging te krijgen? (Nijmeegse Kennisagenda Sport & Bewegen)

Een leven lang gezond: Hoe blijven mensen duurzaam in beweging, in het bijzonder de groepen die niet of te weinig te bewegen? Wat is het gevolg dat mensen duurzaam in beweging blijven? (Nijmeegse Kennisagenda Sport & Bewegen)

Sociale innovatie binnen de context van sport en bewegen: Hoe beïnvloedt sport en bewegen sociale cohesie en identiteit? Wat is de invloed van nieuwe technologieën (STRAVA, GPS etc.) op duurzaam bewegen? (Nijmeegse Kennisagenda Sport & Bewegen)

Vervolgonderzoek

In het vervolgproject Endurance for Life: Towards an Ascetological Understanding of Sustainability and Health Challenges wordt gezocht naar nieuwe arrangementen voor duurzame duursport. Hoe kan duursport/fietsen bijdragen aan een gezonde en duurzame maatschappij? Wat is de optimale balans tussen sportende mens en fragiele natuur?In dit integratieve project wordt human resilience (menselijke veerkracht en weerbaarheid) onder de loep gelegd als een noodzakelijke voorwaarde voor zowel duurzaamheid alsook ‘positieve, holistische gezondheid’ (WHO) . Het filosofisch beschouwen en herladen van de heilzame werking van fysieke oefening is hierbij de drijvende kracht.