Community Hub

Fietsersbond – CROW-Fietsberaad – Dutch Cycling Embassy – Tour de Force

De Fietscommunity functioneert als hub te midden van diverse relevante organisaties, instellingen, netwerken, etc.De Fietscommunity-hub verbindt met haar leden en sympathisanten op verschillende niveaus:

1. Alle deelnemers

De kern van de community zijn de deelnemers. Momenteel is er een lijst met 200+ namen van degenen die sinds 2015 aan bijeenkomsten van de Fietscommunity hebben meegedaan.

2. Organisatorische schil

De organisatorische schil rond en voor de deelnemers van de community wordt gevormd door Dutch Cycling Embassy, alsmede CROW-Fietsberaad. Deze partijen vormen het hart van de Fietscommunity. En sinds de 3.0 versie waarin het fietsen verbreed is tot actieve mobiliteit, hoort hier ook het platform Ruimte voor Lopen bij. En verder de Fietsersbond en Tour de Force.

3. Eerste ring

Organisaties die een rol kunnen spelen bij de toekomstige organisatie. Daarnaast omvat de eerste ring bijvoorbeeld: universiteiten met hun inbreng uit programma’s, en verder ‘fiets-nabije’ organisaties als KiM, ANWB, SWOV, Rijkswaterstaat, Centrum aanpak Fietsdiefstal, Kenniscentrum sport en bewegen, Kennisnetwerk SPV. En uiteraard heeft Tour de Force. een prominente plaats in de eerste ring.

4. Tweede ring

Alle overigen uit de bovenbouw (overheden, overige universiteiten, …, en instellingen zoals Platform31) – het middenveld: (NGO’s, …, lokale en regionale fietsnetwerken zoals de Utrechtse Bike Community en de Rotterdamse Fietsalliantie – de basis (plaatselijke leden van de Fietsersbond, grassroots, …). En daarnaast de vele bureaus en andere ondernemingen zoals: GoDutchCycling, Hugocycling , Cycle Space, PON, Gazelle, VanMoof, …, …

 

Een community voor onderzoek naar fietsen

Rob van der Bijl, november 2022

De Fietscommunity is opgericht in 2013. Onder auspiciën van Jan Klinkenberg, ‘onze geestelijke vader’, is toen in juni van dat jaar een startconferentie gehouden. De ‘2.0 versie’ functioneert sinds 2015 als hub te midden van diverse relevante organisaties, instellingen, netwerken, etc., die op enigerlei wijze betrokken zijn bij fietsonderzoek. Als onderdeel van de Dutch Cycling Embassy blijft de Fietscommunity de komende jaren het onderzoek waarin fietsen impliciet dan wel expliciet aan de orde komt niet alleen in kaart te brengen, maar ook beter te ontsluiten voor iedereen binnen de community. Zo wordt fietskennis gedeeld met overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties, maar ook met actieve burgers.
De Fietscommunity is geen top down organisatie, maar een levende gemeenschap – een ‘community of practice’ – waarin iedereen met fietsen bezig is en waarin al heel veel kennis over fietsen aanwezig blijkt. De Fietscommunity is er voor onderzoek naar fietsen. Dat onderzoek ontwikkelt, want er komen meer projecten en de ‘scope’ van onderzoek verschuift, verbreed en verdiept. Analoog daaraan zal de community groeien, meer maatschappelijke gremia in zich verenigen en dieper in de maatschappij verankerd worden. Dit alles werd de periode 2019-2021 onder auspiciën van Platform31 gecontinueerd. In 2022 heeft de Fietscommunity gedraaid in het kader van kennisprogramma ‘E’ van Tour de Force. Vanaf 2023 wordt de Fietscommunity ondergebracht bij de Dutch Cycling Embassy.

De komende tijd zal de community verder in kaart worden gebracht en ontsloten, opdat alle leden en sympathisanten bereikbaarder worden en elkaar beter weten te vinden.Vanaf 2023 gaan we ons ook uitdrukkelijk op de buitenlandse wetenschappelijk wereld richten. Daarnaast blijven we alle niveaus binnen Nederlanden bedienen, dat wil zeggen: (C1) Bovenbouw – Overheid, universiteit en bedrijfsleven,
 (C2) Middenveld – Non-profit sector, NGO’s en communities-of-practice., alsmede (C3) Basis – Informele en lokale activiteiten, door burgers, pleitbezorgers, solisten.

C1 – Bovenbouw
Waar vindt binnen de sfeer van staat en markt onderzoek plaats naar fietsen? Veel van dit bovenbouw gerelateerde onderzoek wordt verricht op formeel-institutioneel niveau, dat wil zeggen door overheden en met behulp van gelieerde instellingen zoals het NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek), dat als zelfstandig bestuursorgaan valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van OCW.
Universiteiten behoren dus ook tot de bovenbouw. Ze zijn immers sterk verbonden met de overheid en voor de financiering in grote mate afhankelijk van die overheid. Daarnaast omvat de bovenbouw het commerciële bedrijfsleven, dat zelf onderzoek verricht, ofwel dat onderzoek naar fietsen financieel ondersteunt, of stimuleert door het verlenen van onderzoeksopdrachten. Overigens hebben overheden een vergelijkbare rol. Ze kunnen immers fietsonderzoek stimuleren door op basis van projecten opdrachten te verlenen aan bedrijven en universiteiten.
Advies-, onderzoeks- en ontwerpbureaus moeten vanwege hun veelal commerciële status ook tot de bovenbouw worden gerekend. Soms weten ze zich te verbinden met non-profit sector, of burgers. Dan kunnen ze als onderdeel van een samenwerkingsverband tot het middenveld worden gerekend.

C2 – Middenveld
Welk onderzoek vindt plaats in het maatschappelijk middenveld? Wat voor soort organisaties en instellingen zijn actief op het gebied van fietsonderzoek? De ‘civil society’ vertegenwoordigt een belangrijk deel van het maatschappelijk middenveld. Voor de matrix zijn vooral de talrijke non-profit instellingen van belang, zoals CROW, een onafhankelijke stichting die zich opwerpt als non-profit kennispartner voor (decentrale) overheden, aannemers en adviesbureaus. Het fietsonderzoek vindt plaats binnen de onderdelen CROW-Fietsberaad en Kennisplatform Verkeer en Vervoer.
Het maatschappelijk middenveld omvat vele actoren die zich met fiets-gerelateerd onderzoek bezig houden en daarmee ondersteuning bieden voor niet-commerciële, maatschappelijke doeleinden die met het fietsen samenhangen. Tot het middenveld kunnen verder allerlei onderzoeksinstellingen en niet-gouvernementele organisaties worden gerekend. Daarnaast zijn hier voor fietsonderzoek publiek-private samenwerkingsverbanden van belang, en in hun kielzog communities-of-practice en intermediare instellingen.

C3 – Basis
Wat voor fietsonderzoek wordt door burgers en pleitbezorgers zelf gedaan? Wat is de rol in dit verband van fietsers zelf? Veel onderzoek op het gebied van fietsen wordt uitgevoerd door burgers en pleitbezorgers. Deze voorvechters worden weliswaar ook tot de ‘civil society’ gerekend, maar voor de matrix is van belang dat dit deel van het maatschappelijk veld veelal bestaat uit burgers en dus ook fietsers zelf. Zij vertegenwoordigen de basis. In Amerika spreekt men in dit verband van ‘grassroots’, oftewel maatschappelijke en politieke processen die aan de basis worden ontwikkeld, waaronder toegepast en geëngageerd fietsonderzoek door burgers, pleitbezorgers, voorvechters, individualisten, uitvinders, etc.
Een deel van de maatschappelijke basis is opgenomen in organisatorisch verband, zoals buurtverenigingen en vrijwilligersorganisaties. De Fietsersbond bijvoorbeeld, staat aan de basis van veel fietsonderzoek. Deze vereniging telt bijna 35 duizend leden en 150 lokale afdelingen, en 1500 actieve leden en vrijwilligers. Veel van dat vrijwilligerswerk vindt plaats op lokaal niveau.
Het is niet altijd duidelijk of dit soort organisaties (zoals ook milieuverenigingen, geformaliseerde actiegroepen) niet ook (of uitsluitend) tot het middenveld moeten worden gerekend. Zo heeft de Fietsersbond een landelijk bureau met beleidsmedewerkers en vervult daarmee een rol op het maatschappelijk middenveld. Het onderzoek vindt echter veelal plaats op de basis en heeft daardoor onmiskenbaar het karakter van grassroots.