Blog door Hugo van der Steenhoven voor de Fietscommunity.
Hoe verplaatsen we ons straks, als alles weer normaal is? Vergeet de lessen van de crisis niet!
Het buzzwoord anderhalvemetersamenleving zoemt rond, maar hoe gaan we dat doen? In de horeca, op het werk, maar vooral op straat, in de trein, bus en tram, lopend en fietsend of met de auto? Hoe kunnen we weer aan de slag om te werken aan een duurzame en gezonde economie?
Het gevaar van deze vraag is dat we het vooral gaan hebben over hoe we dit praktisch gaan doen en daarbij niet nadenken over wat we de afgelopen maanden hebben meegemaakt en dus de consequenties van de (post-)coronasamenleving nog niet echt beseffen. Met andere woorden: hoe kunnen we ons wapenen tegen nieuwe virussen, meer weerstand daartegen opbouwen en gezonder leven?
Een bijzonder effect van de lockdown, dat zal iedereen beamen, is meer verkeersveiligheid, een schonere lucht – hoe prettig voor longpatiënten en mensen met astma. Daar hoort bij dat gezonder leven ook betekent meer bewegen. Laten we deze lessen van de afgelopen maanden meenemen naar de vormgeving van het reizen in de anderhalvemetersamenleving.
In de auto zitten we immers veilig
Een eerste reflex zou kunnen zijn dat we ons meer met de auto gaan verplaatsen. Daar zitten we immers veilig in onze eigen cocon met weinig contact met andere reizigers en bovendien gaan we dan direct van huis naar werk. Los van het enorme ruimtebeslag van de auto, de terugkeer van de files en de vuile lucht, is dit geen wijze van verplaatsen die bijdraagt aan een gezonde levensstijl en voorkomt dat overgewicht van veel mensen een kwetsbaarheid vormt voor de volgende pandemie.
Het openbaar vervoer dan? Dat zal voorlopig veel minder mensen kunnen vervoeren dan voorheen. Trein en bus zijn er dus vooral voor mensen die geen alternatief hebben, waarbij zoveel als mogelijk thuis gewerkt moet worden (werk drie dagen thuis en twee op kantoor).
Het lijkt erop dat vooral lopen en fietsen in de anderhalvemetersamenleving een goede oplossing is die zorgt voor blijvend schone lucht. Het betekent ook meer beweging en dus een betere gezondheid. Meer lopen en fietsen vraagt echter om meer ruimte, zowel in de stad als daarbuiten. Voor de corona- uitbraak was het in veel steden al vol op trottoirs en fietspaden en dat kunnen we voorlopig niet hebben.
Waarom geen fietsers op de busbaan?
Hoe zorgen we voor meer ruimte? Het verbreden van fietspaden ligt voor de hand, maar zal wel even duren en het kost veel geld. Daarom moeten we vooral inzetten op het weren van het doorgaand autoverkeer in stedelijk gebied en overal in de bebouwde kom een maximumsnelheid van 30 km/u invoeren. Zo kunnen snelle fietsers, e-bikers, e-vrachtfietsers op de rijbaan gaan rijden. Ook het medegebruik van busbanen in de steden door deze fietsers moet uitgeprobeerd worden.
Voor meer ruimte voor voetgangers zal het beleid dat in veel steden al is ingezet versterkt moeten worden, bredere trottoirs door parkeerplaatsen om te zetten in loopruimte in combinatie met meer groen (dat zorgt voor schaduw en het voorkomen van hittestress).
Tachtig procent van alle werknemers die met de auto naar het werk gingen, wonen tussen de drie en vijftien kilometer van het werk. Het gaat hier vaak om het verkeer tussen de grotere gemeenten en de wat kleinere omliggende plaatsen. Hier is de e-bike of speedpedelec op snelfietswegen een heel prima alternatief voor de verplaatsing per auto. Bedrijven en overheden kunnen dit gezonde en duurzame vervoer samen stimuleren, door 19 cent per km te vergoeden en de leaseregeling voor fietsers uit te breiden.
Met dit beleid zullen we meer kans hebben dit of een volgend virus te weerstaan. Morgen beginnen met de acties.
Deze blog verscheen eerder als opiniestuk in het dagblad Trouw (23 april 2020).